| Dzikie pędy |  Rys. Jabłoniom, śliwom, brzoskwiniom, rzadziej gruszom wyrastają dzikie pędy w rejonie korzeni. Na pniach, szczególnie w przypadku czereśni, wyrośnięte dzikie pędy należy odciąć sekatorem lub nożem przy samym pniu. W sytuacji, w której pojawią się dzikie pędy na podkładce zastosowanej do szczepienia lub na pniu należy wszystkie w całości usunąć. | |
|---|
| Nawadnianie | Drzewa owocowe należy obficie podlać po zasadzeniu. W późniejszym czasie wyłącznie w przypadku konieczności podczas trwania upałów, żeby nie dopuścić do przesuszenia (wcześnie rano lub wieczorem). | |
|---|
| Nawożenie | Duża ilość owoców wymaga także proporcjonalnej dawki nawozu.
Z dugiej strony nadmierne nawożenie prowadzi do zwiększenia podatności na choroby, negatywnie wpływa na smak i ogranicza możliwość magazynowania.
Nawożenie, które raz sprawdziło się lepiej nie zmieniać. Podstawa to stosowanie nawozów organicznych, późną jesienią lub na przedwiośniu nawozy pełnoskładnikowe. Podczas pełnych zbiorów stosować należy nawozy mineralne – głównie fosforowe i potasowe - aż do końca czerwca. W latach obfitych w plony nawozić należy jeszcze po zbiorach - już późną jesienią - powoli oddziaływującymi nawozami. Tego typu nawozy należy wprowadzić bezpośrednio do ziemi. | |
|---|
| Odległość roślin | Orzech włoski 10 - 15 m
Wysoko-, pół- i niskopienne 6 - 8 m
Drzewa karłowe 4 - 5 m
Wrzecionowe drzewa karłowe 2 - 3 m
Wrzeciona (pionowe kordony) 1 - 1,5 m
Kordony, palmety, ściany owocowe 3 - 5 m. | |
|---|
| Ochrona roślin | Ochrona roślin
Stosując jakikolwiek oprysk chemiczny przeciw szkodnikom na drzewkach owocowych należy zwrócic uwagę na okresy ochronne (okresy karencji) aż do zbiorów. Uważać należy podczas stosowania środków chemicznych i posiadania różnych odmian drzewek owocowych, o różnorodnej dojrzałości zbiorczej ! Lepszym rozwiązaniem może być użycie preparatu biologicznego.
Mszyca liściowa
Pojawia się na liściach i wierzchołkach pędów, przy mocniejszym porażeniu dochodzi do skręcenia liści.
Ochrona: odpowiednie środkami przeciw owadom ssącym.
Tarcznik niszczyciel
Wybiera osłabione rośliny. Żyjące pod owalną tarczką mszyce wysysają roślinie soki a swoją wydzieliną zanieczyszczają liście i owoce.
Ochrona: zimowy oprysk pędów.
Kwieciak jabłkowiec
Opis uszkodzenia: pąki kwiatowe nie otwierają się i brązowieją. Wnętrza kwiatów pożerają żółtawe larwy.
Ochrona: oprysk przed zakwitnięciem środkami owadobójczymi.
Płatkówka pstrocineczka
Uszkodzenie: larwy wyżerają wnętrza owoców, czym doprowadzają do wcześniejszego opadnięcia.
Ochrona: powtarzalny oprysk w okresie składania jajeczek (koniec maja – początek czerwca).
Owocnice
Opis uszkodzenia: wcześnie po przekwitnięciu ma miejsce masowy opad małych owoców, wówczas w każdym pojawia się otwór. W płodach pozostałych nadal na drzewie również mogą pojawić się uszkodzenia - wnętrza wyjadana są przez białe larwy. Owocnice mogą spowodować całkowity brak zdrowych zbiorów.
Ochrona: oprysk zaraz po opadnięciu płatków kwiatowych.
Parch, mączniak
Uszkodzenie: oliwkowozielone i szaropleśniowe plamy na liściach i owocach, w konsekwencji opad owoców i ograniczenie ich przechowywalności.
Ochrona: jedynie prewencja. Powtarzalne opryski w odstępie 1 – 3 tygodni, jak najczęstsza zmiana używanych preparatów. Najistotniejsza pora do przeprowadzenia ochrony to połowa maja – połowa czerwca.
Norniki
Ogryzanie podnóża pnia i korzeni prowadzi do obumarcia drzewka owocowego.
Ochrona: umieszczenie trucizny w miejscu pojawiania się norników lub zastosowanie preparatów gazowych. Najskuteczniejszą metodą jednak jest użycie pułapek. | |
|---|
| Okres sadzenia | Marzec - maj oraz październik - do zamarznięcia gleby, rośliny w pojemnikach przez cały rok. | |
|---|
| Przycinanie |  Rys.1 Celem każdej nowej metody przycinania jest m.in. doprowadzenie promieni słonecznych i powietrza do owoców. Ten warunek spełnia tzw. korona kotłowa (wazowa). Metoda ta jest również przeznaczona dla laików i stosowana w przypadku jabłoni, gruszy oraz śliwy. Rys.2 Śliwom, morelom i czereśniom powodzi się również bez przycinania, wystarczy tylko przerzedzać gałązki w celu ułatwienia późniejszych zbiorów i podwyższenia jakości owoców. Rys.3 Podstawą prawidłowego przycinania brzoskwini i nektarynki jest znajomość pędów oraz nasadzeń płodów konkretnych odmian. Słabe, tzw. fałszywe pędy z jednym pąkiem należy dokładnie ściąć, prawdziwe płodne (z mocnymi nasadzeniami podwójnych pąków) należy delikatnie przyciąć. Przycinanie to zwiększy wielkość owoców, polepszy ich smak oraz podniesie jakość pędów płodnych w kolejnym roku. Niestety zbyt często przypisuje się przesadne znaczenie odpowiedniej metodzie cięcia w celu obfitszych zbiorów. Daleko większe znaczenie ma trzymanie się raz wybranej metody. Złe lub zmieniające się w metodzie cięcie, prowadzi - w porównaniu z nieprzycinanymi drzewami – do mniejszych plonów.
Okres przycinania:
- ziarnkowe i jagodowe przycinać należy w okresie wegetacji
- pestkowe na przedwiośniu aż do okresu kwitnienia
- ścianę owocową ścina się na tzw. „krótkie drzewo“, po zasadzeniu drzewa karłowate należy przymocować do ściany (trejażu)
W lutym wszystkie nowe wypuszczone pędy należy przyciąć aż do 3 cm odległości od pnia.
- orzechy wystarczy tylko przerzedzić, w maju. | |
|---|
| Sadzenie |  Rys. Wbity palik powinien sięgać aż do korony. Za pomocą specjalnych pasków z tworzywa sztucznego należy przymocować go do drzewa w dwóch miejscach węzłem ósemkowym. Każdego roku powinno się sprawdzić trwałość węzłów i ewentualnie poluzować. W celu zasadzenia należy wykopać dołek o średnicy ok. 60 cm i głębokości minimalnie 40 cm. Dno powinno zostać dobrze spulchnione. Palik dla drzewa należy wbić jeszcze przed dosypaniem ziemi do środka i w przypadku wysoko-, pół- i niskopiennych odmian powinien dosięgać ściśle pod koronę oraz przylegać zawsze od strony południowej. Niższe gatunki można uprawiać bez palików. Dla kordonów i ścian owocowych należy przygotować konstrukcję. Korzenie drzew owocowych tuż przed zasadzeniem można skrócić, uszkodzone należy usunąć.
Przycinanie podczas sadzenia
Drzewa owocowe z wyjątkiem orzechów należy podczas sadzenia przyciąć. Przy przycinaniu korony pozostawia się 3 - 5 dobrze rozmieszczonych pędów korony, które nastepnie należy skrócić:
- w przypadku gatunków ziarnkowych nad oczkiem (pąkiem) o 1/3 długości
- u pestkowych o 2/3 ich pierwotnej długości
Ostatnie oczko pozostawione na pędzie musi być skierowane na zewnątrz korony. Pęd wiodący (przewodnik) pozostawić należy nieco dłuższy. Wszystkie inne pędy korony powinno się usunąć do samego pnia.
W przypadku jednorocznych drzew uszlachetnionych koronkę należy uformować wg planowanej wysokości pnia:
- karłowate 40 - 60 cm
- niskopienne 80 - 110 cm
- półpienne 130 - 150 cm
- wysokopienne 170 - 190 cm.
Pęd główny należy przyciąć w ten sposób, żeby nam nad przyszłym pniem pozostało 5 - 6 oczek, z których wyrośnie podstawa przyszłej korony. Pozostałe oczka pod nimi (czyli na miejscu przyszłego pnia) należy wyłamać.
Głębkość sadzenia
Drzewa należy sadzi się w ten sposób, żeby miejsce szczepienia znajdowało się tuż nad powierzchnią ziemi. Korzenie przysypuje się ziemią, solidnie udepcze oraz obficie podleje. Zakrycie miejsca sadzenia korą do mulczowania powstrzyma ewentualne wysuszanie się ziemi i pozytywnie wpłynie na wzrost.
Światło
Owoce potrzebują słońca, które odpowiada za: aromat, zawartość witamin, odpowiednią dojrzałość i zabarwienie owoców oraz wzmacnia odporność na parcha - wzbudzającego obawy chorobę owoców ziarnkowych.
Wrzecionowe drzewa karłowe i pienne jagodowe potrzebują zawsze dodatkowej podpórki. | |
|---|
| Tekst ogólny |  Rys. Drzewa owocowe rosnące w trawniku potrzebują otwartej okolicy podnóża, którą należy pokryć na zimę obornikiem lub całorocznie korą do mulczowania. Pomyślna uprawa owoców jest związana z odpowiednim stanowiskiem, klimatem i wyborem odmiany.
Drzewka owocowe wymagają pulchnych, napowietrzonych gleb, które szybko się nagrzewają. Zimne, stwardniałe i stale zamoczone gleby nie nadają się dla sadownictwa.
Trawnik pod drzewkami owocowymi prowadzi – zwłaszcza na ciężkich, gliniastych glebach – do ich stwardnienia, dlatego konieczne jest, aby gleba była bardzo próchnicza na głębokość szpadla.
Drzewa owocowe dzielimy na:
1. ziarnkowe = jabłonie, grusze, pigwy
2. pestkowe = czereśnie, wiśnie, morele, nektarynki, brzoskwinie, renklody,śliwy
3. owoce suche =orzechy
Owoce balkonowe
Wiele gatunków owoców rośnie znakomicie również w pojemnikach na balkonach i tarasach. Były specjalnie w tym celu uszlachetnione. Odpowiedni jest każdy pojemnik od objętości ok. 20 l. W dnie jednak musi mieć otwory, aby nadmiar wody mógł odpływać.
Ziemia: użyjemy mieszanki dobrej ziemi ogrodowej i torfu w stosunku ok.1:1.
Nawożenie: musi być regularne, aby osiągnąć dobre tempo wzrostu i dobre plony. Najlepiej jest używać pełnego wieloskładnikowego nawozu, który zaopatrza rośliny we wszystkie substancje odżywcze. Nawozi się w okresie od wypuszczenia | |
|---|
| Zapylanie | Drzewka nie owocują od razu po zasadzeniu. Długość fazy bez plonów jest różna i nie da się jej łatwo uogólnić. Po 3 - 5 latach powinny dojrzeć na drzewie pierwsze płody. Przyczyną małego plonu może być brak odpowiedniego zapylacza. Jeśli nie pojawiają się nawet kwiaty, wówczas przyczyną będzie prawdopodobnie nieprawidłowe nawożenie. Wyjaśnienia przyczyn i pomocy można udzielić dopiero po zapoznaniu się z konkretnym przypadkiem.
Odmiany i ich zapylacze:
Czereśnie - chrząstki
Burlat - Karesova, Kasztanka, Rivan, Sam
Granat - Hedelfińska, Napoleon, Van
Hedelfińska - Granat, Kordia, Napoleon, Sam, Van
Kordia - Hedelfińska, Karesova, Napoleon, Sam, Van
Napoleon - Hedelfińska, Karesova, Kasztanka, Van
Sam - Granat, Hedelfińska, Kordia, Napoleon, Van
Techlovan - Hedelfińska, Sam
Van - Granat, Kordia, Napoleon
Vanda - Granat, Hedelfińska
Czereśnie - sercówki
Karesova - Burlat, Kasztanka, Napoleon, Rivan
Kasztanka - Burlat, Karesova, Napoleon, Rivan
Rivan - Burlat, Karesova, Kasztanka
Rychlice - Napoleon
Winklera wczesna - Kasztanka, Napoleon
Wiśnie
Samopylne | |
|---|
| Zimowa ochrona | Drzewa owocowe nie potrzebują dodatkowej zimowej ochrony.
W regionach chłodniejszych zalecamy drzewka sadzić w miejscach osłoniętych, na południowej stronie w formie kordonów. Dodatkowo między pędy można przewiesić gałązki drzew iglastych. | |
|---|
Polski
